Hayatımızın her devresinde yer almakta olan stres, özellikle de çalışan ve günün 8 saatini işyerlerinde geçiren bireyler için iş stresi şeklinde ortaya çıkıp ayrı bir önem kazanmakta. Öyle ki iş stresi ; bireyi olumsuz etkileyerek; iş performansının düşmesine, işe yabancılaşmasına, kalitenin azalmasına, ıskartanın çoğalmasına ve iş kazalarına sebep olmakta.İş stresini ortaya çıkartan çeşitli nedenlere gelince;
a-çevresel koşullar ve işin doğasından kaynaklanan faktörler ;
İş yükü fazlalığı, tehlikeli ve riskli işler,kötü çalışma koşulları, vardiyalı çalışma, uzun çalışma saatleri veya sürekli seyahat, çevresel koşullar veya işin doğasından kaynaklanan faktörler arasında yer almakta.
b- örgütsel rollerden kaynaklanan faktörler;
Rol belirsizliği ve rol çatışması da iş stresine neden olmaktadır. Rol belirsizliği;kişinin örgüt içinde hangi işleri yapması gerektiğinin açık seçik ortaya konmadığı durumlarda görülür. Kısaca birey görevinin ne olduğunu tam olarak bilemez. Çalışanlara iş paylaşımında ki verilen rollerin benzerliği de rol çatışmasına neden olarak iş stresini oluşturur.
c- kariyer gelişim ile ilgili faktörler;
Çalışan kişinin beklediği terfi edememesi , hak ettiğini elde edemediğini düşünmesi, işini kaybetme korkusu da iş stresinde önemli yer tutmaktadır.Ancak terfi edildiği zaman da stres yaşanabilir.Bir üst kademeye atanan kişi “hata yaparsam,astlarım bana gülerlerse,başaramazsam” diye paniğe kapılırsa kişi yoğun iş stresi altına girer.
d–örgüt yapısı ile ilgili olan faktörler;
Amaçlar,uzmanlık derecesi, iş bölümü, kademe sayısı, örgüt büyüklüğü,iletişim kanalları gibi örgütün dizaynı ve çalışma prensipleriyle ilgili olsa da çalışanın dolaylı yoldan iş stresine girmesine neden olabilir.
e-iş stresinin neden olduğu olumsuzluklar;
Kalp hastalıkları , sinir ve kas hastalıları ,psikolojik rahatsızlılar ,iş kazaları,intihar, kanser ,ülser ,bağışıklık sisteminin zayıflaması iş stresi altındaki kişilerin karşılaştığı hastalıklar arasında yer almakta.
İŞ STRESİNDE İŞ VERENİN KULLANABİLECEĞİ STRATEJİLER
İş tasarımı ;
Bu nokta işin çalışan bireyler için daha cazip hale getirilmesini ifade etmektedir. Örneğin çalışana sorumluk verme veya arttırma, işinin önemli olduğunu ve toplum gözünde saygın bir iş yaptığının hissettirme gibi.
İş çevresinin tasarımı ;
Bu faktör çalışanın işyerinde karşılaştığı tüm fiziksel, çevresel ve ergonomik sorunların elimine edilmesi anlamındadır.
Rollerin analizi, hedeflerin belirlenmesi, çalışana geri bildirim sağlama;
Bu noktada çalışana neleri yapması gerektiğinin açık seçik bildirilmesi, ulaşması gereken hedeflerin belirtilerek bu hedeflere varmak için gösterdiği performansı hakkında kendisine bilgi verilmesidir her açıdan gereklidir.
Örgütsel sosyal destek ;
Örgütsel sosyal destek çalışana kreş hizmetinden tutunda verilecek yemekler, servis olanakları gibi bir çok etkeni kapsar. Ayrıca çalışanların boş zamanlarında örgütün düzenleyeceği sosyal aktivitelere katılması da bir nevi destektir.
ÇSTRESLE BAŞA ÇIKMAK İÇİN ÇALIŞAN NELER YAPMALI
Sahip olduklarınızın farkında olun
Hedeflerinizi belirleyin ve plan yapın
Değiştiremeyeceğiniz şeyler üzerinde ısrar etmeyin
Daha iyi bir dünya düşleyin
Altından kalkamayacağınız işlerin altına girmeyin
Problemlerinizle yüz yüze gelmeye çalışın
şinizin çok önemli olduğu üzerinde durun
Dinlenmek için zaman ayırın
Dikkatinizi içinde bulunduğunuz durum ve zamanda toplayın
– Başkalarına güvenin, gerektiğinde sorumluluklarınızı devredin.
Spot 1
Terfi edildiği zaman da stres ortaya çıkabilmektedir. Zira daha üst kademedeki göreve gelen birey bilgi ve yeteneklerinin bu görev için ne derece uygun olduğunu bilemez, “ya hata yaparsam ve astlarım bana gülerlerse yaklaşımı” kişiyi strese sokar.
Spot 2
Rol belirsizliği kişinin örgüt içinde hangi işleri yapması gerektiğinin açık seçik ortaya konmadığı durumlarda görülür. Kısaca birey görevinin ne olduğunu tam olarak bilemez. Rol belirsizliği ise örgüt içinde birey birbiriyle çatışan iki durumla karşılaştığı zaman oluşur. Bu durumda kişi ne yapması gerektiğini tam olarak bilemez. Örneğin amiri aynı anda yapılmasını istediği iki işi bir anda verip tamamlanmasını isteyebilir ya da amir özel problemleri olduğunu bildiği çalışanının işi aksattığını bilir ama ona sempati duyduğu için ceza vermekten kaçınır, ama işletme kuralları ceza vermesini gerektirmektedir.